سوخت هواپیما و نکات جالب درباره آن
سوختی که برای حرکت هواپیماها استفاده می‌شود، به‌طور غافلگیرکننده‌ای شبیه به سوخت خودروهای معمولی است. با وجود انرژی حاصل از این سوخت است که امکان پرواز در مسیرهای طولانی و کوتاه مقدور می‌شود. سوخت هواپیما انواع مختلفی دارد. بیشتر آن‌ها از جنس سوخت‌های فسیلی‌اند، اما انواعی پایدار و مناسب برای محیط‌زیست هم وجود دارند. در ادامه با سوخت هواپیما و نکاتی درباره آن بیشتر آشنا می‌شوید.
انواع سوخت هواپیما چیست؟
دو نوع دسته‌بندی کلی برای سوخت هواپیماها وجود دارد:
- سوخت بنزین هوایی (AVGAS)
- سوخت جت
سوخت بنزین هوایی (AVGAS)
این نوع سوخت برای هواپیماهای سنتی و مواردی استفاده می‌شود که موتورهای پیستونی کوچکی دارند. وسیله‌های هوایی که از سوخت بنزین هوایی استفاده می‌کنند، معمولاً ابعاد و اندازه کوچکی دارند.
این هواپیماها بیشتر برای آموزش یا برای پروازهای خصوصی و شخصی استفاده می‌شوند. در ساختار این نوع از سوخت، سرب هم به‌کار می‌رود. سرب ماده‌ای سمی است و اگرچه باعث عملکرد بهتر سوخت هواپیما می‌شود، اما خطرناک است و آلودگی‌هایی در پی دارد.
سوخت جت
نوع دیگری از سوخت هم با عنوان سوخت جت برای حرکت هواپیماها وجود دارد. سوخت جت هم دارای انواعی است:
- جت A؛ این سوخت نقطه انجماد و اشتعال بالاتری نسبت به نفت سفید دارد.
- جت A1؛ این نوع از سوخت هم شبیه سوخت A است، اما تفاوت‌هایی هم با یکدیگر دارند. برای مثال، سوخت A1 برای سفرهایی مناسب است که در آن شرایط آب‌وهوایی تغییرات چشمگیری در طول مسیر دارد.
- جت B؛ نقطه انجماد پایین سوخت B باعث می‌شود که گزینه مناسبی برای سفر در مناطق بسیار سرد باشد.
هواپیماهای وطنی هم از سوخت‌های فسیلی بهره می‌برند. با رزرو یا خرید بلیط هواپیما می‌توانید تجربه سفرهای هوایی در مسیرهای مختلف را با چنین سوخت‌هایی داشته باشید.
«رزرو سریع و آنی بلیت هواپیما»
سوخت‌های جدید و تازه
علاوه بر سوخت‌های فسیلی، نسل تازه‌ای از سوخت هواپیما هم موجود است. این سوخت‌ها پایدار هستند و به محیط‌زیست آسیب نمی‌زنند. سوخت‌های مبتنی بر کربن خنثی می‌توانند کارایی و عملکردی مشابه هم‌تایان سنتی و فسیلی‌شان داشته باشند.
هرچند که کارکرد سوخت‌های نسل تازه شبیه سوخت‌های قدیمی است، اما آلودگی کمتری دارند و در بعضی موارد هم هیچ‌گونه آلودگی به‌وجود نمی‌آورند. فناوری‌های تازه برای تولید سوخت‌های جدید مدام درحال توسعه است.
برای تولید انواعی پایدار از سوخت از قدرت هیدروژنی و باتری‌های الکتریکی هم برای سیستم‌های سوخت‌رسانی استفاده می‌شود. یکی از مهم‌ترین ابعاد و نکات سوخت پایدار، تجدیدپذیری آن است. در این صورت، دیگر مانند سوخت‌های فسیلی با پایان‌یافتن منابع تولید انرژی روبه‌رو نمی‌شویم.
شاید هنوز پای استفاده از چنین سوخت‌هایی به هواپیمای ایرلاین‌های داخلی و خارجی باز نشده باشد، اما مسیر رشد و توسعه‌شان در شرکت‌های مهم و پیشرویی مانند ناسا (NASA) ادامه دارد.
زیست‌سوخت چیست؟
تولید زیست‌سوخت‌ها (BIOFUEL) از مهم‌ترین دستاوردها درباره سوخت‌های پایدار و مناسب محیط‌زیست بوده است. این سوخت‌ها از گیاهان به‌دست می‌آیند و پایه‌ای نباتی دارند. امیدهای زیادی برای مصرف گسترده زیست‌سوخت‌ها در سال‌های پیش رو وجود دارد.
زیست‌سوخت‌ها می‌توانند از پس‌ماندهای زباله خانگی هم تولید شوند و فرایند تولید و استخراجشان هم پیچیده نیست. هنوز چنین سوختی به‌تنهایی نمی‌تواند جایگزین سوخت‌های فسیلی شود و برای استفاده باید با هم‌تایان سنتی خود ترکیب شود.
امکان استفاده از سوخت هواپیما برای راندن خودرو وجود دارد؟
شاید برایتان جالب باشد که سوخت مورد استفاده برای حرکت هواپیماها در مسیر یک پرواز داخلی یا خارجی می‌تواند خودروها را هم راه بیندازد. درواقع، امکان استفاده از سوخت‌های هواپیمای نوع A یا A1 در خودروهای دیزلی وجود دارد.
بااین‌حال، نباید چنین چیزی را روی خودروهای بنزینی امتحان کنید. نتیجه این کار شبیه پرکردن باک خودروی بنزینی با دیزل است. سوخت تمام خودروها و هواپیماها از مشتقات نفت خام است. این نفت با استانداردهای مختلف برای هر وسیله قابل استفاده می‌شود.
شاید امکان استفاده از سوخت هواپیما برای خودروهای معمولی وجود داشته باشد، اما عکس این موضوع صادق نیست. درواقع امکان حرکت‌دادن و راندن هواپیماها با سوخت خودروهای معمولی وجود ندارد؛ چنین اقدامی حتی خطرناک است.
حجم و شیوه مصرف سوخت هواپیماها با خودروها بسیار متفاوت است. برای مثال، هر هواپیمای ایرباس A321neo می‌تواند در هر دقیقه، ۴۲ لیتر سوخت بسوزاند؛ چنین چیزی یعنی سفری داخلی برای یک هواپیما با مصرف ۵ هزار لیتر سوخت جت همراه است.
برای سفری از لندن تا نیویورک هم چیزی در حدود ۸۲ هزار لیتر سوخت مصرف می‌شود. این‌ها نشان می‌دهند که مصرف سوخت هواپیما با خودرو بسیار متفاوت است.
در آخر
روند روبه‌رشد تولید سوخت‌های جایگزین سوخت فسیلی باعث خواهد شد که پایداری و سلامت محیط‌زیست بیشتر حفظ شود. پرواز خارجی و داخلی هواپیماها با وجود سوخت‌هایی دوستدار زیست‌محیط و با عملکردی بهینه‌تر می‌تواند دنیای پرواز را دگرگون کند.
کره زمین دیگر ظرفیت تحمل آلودگی‌های رنگارنگ را ندارد و یکی از مهم‌ترین گام‌ها در برگرداندن تعادل به آن، همین تغییر سوخت‌های مصرفی وسایل نقلیه مختلف است. آینده در این زمینه دست‌های پری برای طبیعت خواهد داشت.
