دیپ وب و دارک وب چیست؟

در سال‌های گذشته شاید کمتر کسی نام دیپ وب و دارک وب را شنیده و از مفهوم آن آگاهی داشت، اما افزایش ضریب نفوذ اینترنت در بین مردم و جامعه باعث شده نام این دو بیش از پیش شنیده شود. برای بسیاری از کاربران که نام دیپ وب و دارک وب را شنیده‌اند این محیط به‌عنوان بخشی مرموز از اینترنت به شمار می‌رود و به‌عنوان محلی برای خرید و مبادله مواد مخدر، اسلحه، پول‌شویی، قاچاق، مدارک جعلی و به‌طورکلی محتوای غیرقانونی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین از نظر آن‌ها، تنها کسانی به این بخش از اینترنت مراجعه خواهد کرد، که به دنبال خرید اسلحه یا مواد مخدر یا محتوای پورنوگرافی خلاف قانون همچون تجاوزهای وحشیانه و کودک‌آزاری باشند. اما تمام دیپ وب را نمی‌توان به محتوای مجرمانه محدود کرد بلکه بخشی از آن را محتوای خصوصی و محرمانه کاربران و سازمان‌ها را تشکیل می‌دهد.

بزرگ‌ترین مشکل این بخش از اینترنت عدم نظارت بر محتوای آن است و اینکه کاربران بدون اینکه نگرانی اعمال قانون را داشته باشند به فعالیت‌های مجرمانه خود ادامه می‌دهند. البته همیشه این اعمال غیرقانونی بدون برخورد باقی نمانده و در برخی موارد پلیس قانون‌شکنان را مورد پیگرد قرار داده است. به‌عنوان مثال، وب‌سایت The Silk Road، که در ابتدا با هدف خرید و فروش مواد مخدر تأسیس شده بود و بعدها به مکانی برای خرید فروش اسلحه و مواردی از این دست تبدیل شده بود توسط اف‌بی‌آی بسته شد و راس ویلیام اولبریکت مؤسس آن دستگیر و به حبس ابد محکوم شد. با این وجود فعالیت‌های این بخش از اینترنت بسیار گسترده بوده تنها به یک وب‌سایت محدود نمی‌شود.

دیپ وب

دیپ وب نیز به‌عنوان قسمت مخفی و غیرقابل مشاهده وب شناخته می‌شود به صورت عادی برای کاربران قابل مشاهده نیست و هیچ موتور جستجوگری نمی‌تواند آن‌ها را پیدا کند! زیرا دیپ وب توسط موتورهای جستجو ایندکس و فهرست بندی نمی‌شوند بنابراین نمی‌توان از طریق موتورهای جستجو به آن‌ها دسترسی پیدا کرد. دیپ وب در واقع شامل هر چیزی می‌شود که در سطح وب(سرفیس وب) از دید موتورهای جست‌وجو مانند گوگل، بینگ و… مخفی مانده است. به‌عنوان مثال هنگامی‌که شما به گوگل مراجعه می‌کنید پیش از ورود به حساب کاربری خود هر آنچه می‌بینید مربوط به سطح وب می‌باشد ولی زمانی که به حساب کاربری خود وارد می‌شوید اطلاعاتی وجود دارد که تنها شما قادر به مشاهده آن‌ها هستید، این بخشی است که زیر مجموعه دیپ وب قرار می‌گیرد. بنابراین در دیپ وب اطلاعات خصوصی و محرمانه افراد، شرکت‌ها، سازمان‌ها و دولت‌ها وجود دارند که فقط افراد خاصی به آن‌ها دسترسی دارند.

دیپ وب بسیار بزرگ‌تر از آن چیزی است که تصور می‌شود، در واقع دیپ وب ۹۶ درصد از فضای اینترنت را به خود اختصاص داده و تخمین زده می‌شود که ۴۰۰ تا ۵۵۰ برابر بزرگ‌تر از هرآن چیزی می‌شود که در سطح وب موجود است و آن چیزی که کاربران در سطح وب می‌توانند مشاهده کنند تنها ۴ درصد از فضای جهانی وب را شامل می‌شود. با این حال از آنجا که همیشه اطلاعات و سایت‌های بیشتری در حال اضافه شدن است می‌توان فرض کرد که دیپ وب در حال رشد نمایی در نرخی است که نمی‌توان مقداردهی کرد.

دارک وب

دارک وب را می‌توان محیطی دانست که شامل وب‌سایت‌هایی می‌شود که برای عموم قابل مشاهده است اما توسط آی‌پی‌های مخفی در سرور اجرا می‌شوند و فعالیت‌های آن غیرقابل ردیابی و شناسایی است. برای دسترسی به اطلاعات فضای دارک وب باید از چندین فایروال عبور کرده و از نرم‌افزارهای به خصوصی مانند Tor استفاده کرد. به سختی می‌توان گفت چه کسی پشت این‌گونه سایت‌ها قرار دارد به‌طوری که هیچ‌کدام از این وب‌سایت‌ها از موتورهای جستجو بهره نمی‌گیرند و جستجوی شما در جستجوگرها برای پیدا کردن آن‌ها نیز تقریباً با شکست مواجه می‌شود. اطلاعات موجود در دارک وب توسط سامانه‌های رمزگذاری محافظت می‌گردد و این رمزگذاری‌ها نیز با یکدیگر متفاوت است؛ در نتیجه با یک رمزگذاری نمی‌توان به ماهیت محتوای تمامی آن‌ها پی برد. تقریباً تمامی سایت‌های موجود در دارک وب با استفاده از ابزار رمزگذاری Tor هویت خود را پنهان می‌کنند.

طبق آخرین اطلاعات موجود، بسیاری از اطلاعات وب‌سایت‌های دارک وب در پایگاه داده‌هایی همچون LexisNexis ذخیره می‌گردد. در این شبکه اطلاعات جامعی نهفته شده که افراد ناشناس آن‌ها را مدیریت می‌کنند. هکرها، تروریست‌ها و افراد سودجو غالباً این دسته از افراد را تشکیل می‌دهند. هکرها پس از هک کردن وب‌سایت و پایگاه داده‌های مهم، فایل‌های آن‌ها را در دارک وب قرار می‌دهند و بعضاً آن‌ها را به فروش می‌رسانند. از جمله‌ فایل‌هایی که در فضای دارک وب قرار گرفته می‌توان به اسناد فاش شده‌ی ویکی لیکس، فایل‌های فاش شده‌ی آیکلاد، اطلاعات ایمیل کاربران و دیگر وب‌سایت‌های بزرگ اشاره کرد.

تفاوت دارک وب و دیپ وب

بسیاری از افراد دارک وب را با دیپ وب اشتباه می‌گیرند درحالی‌که دارک وب و دیپ وب دو مفهوم کاملاً جدا از یکدیگر هستند و نباید آن‌ها را یکسان تلقی کرد. دارک وب بخش کوچکی و در واقع زیرمجموعه دیپ وب می‌باشد که اکثراً برای فعالیت‌های غیرقانونی مورد استفاده قرار می‌گیرد. دارک وب آن‌قدرها هم که گفته می‌شود بزرگ نیست و در مقایسه ترافیک بین سطح وب، دیپ وب و دارک وب، دارک وب بسیار کوچک است. حدود ۲ میلیون نفر از مرورگر Tor استفاده می‌کنند و تقریباً کسری از آن‌ها از دارک وب استفاده می‌کنند.

برای دسترسی به دیپ وب، در برخی مواقع شاید اصلاً نیاز به انجام کار خاصی نباشد و ممکن است شما هم‌اکنون نیز در آنجا حضور داشته باشید؛ هر مکانی در وب، که بدون وارد کردن یک آدرس اینترنتی ثابت به آن ورود پیدا می‌کنید، بخشی از دیپ وب به شمار می‌رود. به‌عنوان نمونه می‌توان به وب‌سایت‌های محافظت شده با رمز عبور و ارائه‌کننده اطلاعات منحصر به افرادی خاص و همچنین محتواهای پشت صفحه‌های درگاه‌های بانکی اشاره کرد. اما در سوی دیگر محتوای دارک وب، به سادگی قابل دسترس نیست و باید به منظور دسترسی به آن از روال عادی گشت‌وگذار در وب خارج شد.

اتصال به دارک وب

کاربران برای دسترسی به دارک وب عموماً از نرم‌افزار Tor یا مرورگر Tor Browser استفاده می‌کنند. پس از اتصال Tor، ادامه اتصال به‌وسیله دایرکتوری‌ها پنهان صورت می‌گیرد. در برخی مواقع نیز کاربران با آی‌پی و رمزهای عبور اختصاصی به‌طور مستقیم پس از اتصال Tor وارد دارک وب می‌شوند. نیروهای امنیتی در بسیاری از کشورها، کاربران دیپ وب را از طریق دسترسی آن‌ها به Tor شناسایی می‌کنند. در برخی موارد نیز کاربران آی‌پی‌های یک سرور دیگر در خارج از کشور محل سکونت خود را خریداری کرده و به‌وسیله آن‌ها به دیپ وب متصل می‌شوند. این اقدام می‌تواند کاربران دیپ وب را از شر هکرها نیز مصون دارد. کاربران در زمان اتصال به دیپ وب میکروفون و وب کم خود را خاموش کرده و جلوی آن را مسدود می‌کنند. ظاهراً هک و دریافت اطلاعات کاربران از طریق در دیپ وب کار چندان سختی نخواهد بود.

سازمان امنیت ملی آمریکا(NSA) کاربران Tor را «مردمی شیطان‌صفت» معرفی کرده است. این در حالی است که Tor، توسط نیروی دریایی آمریکا، با هدف مخفی نگاه‌داشتن اطلاعات کاربری و موقعیت جغرافیایی آن‌ها ایجاد شد؛ به‌عنوان مثال، بسیاری از معاملات غیرقانونی اسلحه و مهمات در آمریکا، توسط Tor و در دارک وب انجام می‌شود.

جرائم و تخلفات دارک وب

مواد مخدر: تاجران مواد مخدر در این شبکه‌ی دیجیتالی به تبادل انواع مختلف مواد مخدر می‌پردازند. بیشتر کاربران چینی به‌واسطۀ این شبکه در طول ۲۸ ماه از فروش مواد مخدر ۲۰۰ میلیون دلار درآمد داشته‌اند.

ارز تقلبی: در دارک وب تمامی ارزها از جمله پوند، یورو و دلار در حال تبادل است و می‌توان ارزهای تقلبی را از طریق این شبکه تهیه کرد.

مدارک جعلی: نسخۀ جعلی  از جمله گواهینامۀ رانندگی، مدارک شهروندی، کارت شناسایی، مدارک مهاجرتی و حتی کارت شناسایی دیپلماتیک از طریق دارک وب قابل تهیه است. به‌عنوان مثال تهیه کردن نسخۀ جعلی گواهینامه‌ی رانندگی ۲۰۰ دلار هزینه برمی‌دارد.

اسلحه و مهمات: اسلحه‌هایی مانند کلت‌ها و مواد منفجره‌ی C4 در دارک وب قابل تهیه هستند. این مهمات از طریق جاسازی در آلات موسیقی، اسباب بازی‌ها و وسایل الکترونیکی به دست مشتری می‌رسد. البته جاسازی‌ها در بسته بندی‌هایی صورت می‌گیرد که توسط اشعه‌ی ایکس قابل شناسایی نباشد.

 استخدام آدمکش: استخدام قاتل یکی از دسته‌بندی‌های مشهور دارک‌وب است و برخی شرکت‌های خصوصی و غیرقانونی در حال فعالیت هستند که معتقدند اگر کسانی که کینه‌های شخصی دارند می‌توانند با استخدام قاتل، فرد مورد نظر خود را به قتل برسانند! البته این مورد دارای شروطی است؛ به‌عنوان مثال نمی‌توان قاتلی را برای به قتل رساندن افراد برتر دنیای سیاست مانند رئیس‌جمهورها استخدام کرد.

اعضای بدن انسان: در گوشه و کنار این شبکه‌ی مخفی بازار سیاه پر جنب و جوشی دیده می‌شود که در آن اعضای بدن انسان و ارگان مختلف به فروش می‌روند. به‌عنوان مثال قیمت کلیه ۲۰۰ هزار دلار، قلب ۱۲۰ هزار دلار، کبد ۱۵۰ هزار دلار و یک جفت چشم ۱۵۰۰ دلار به فروش می‌رود.

استخدام هکر: در دارک وب جرائم سایبری سازمان یافته‌ای وجود دارد که به‌واسطه‌ی آن می‌توان هکرهای خبره‌ای را استخدام کرد. برخی از این هکرها تا به حال توانسته‌اند در سیستم‌های قبیل گوگل و ادوبی نفوذ کنند.

خدمات ابری: افرادی مانند هکرها دوست دارند تا فایل‌های مخربشان در برابر سیستم‌های امنیتی بلاک نشوند. هکرها معمولاً از سیستم‌های ابری به این منظور استفاده می‌کنند. تحقیقات اخیر نشان داده که ۱۶ درصد از فایل‌های مخرب دنیا و حملات سایبری از شبکه‌ی ابری آمازون سرچشمه گرفته است. از این‌رو سیستم‌های ابری نقش اساسی را در حملات سایبری دارد.

اورانیوم: حتی سنگ اورانیوم هم در دارک ‌وب پیدا می‌شود. سنگ اورانیوم ماده‌ای شیمیایی است که پس از پالایش، به ماده‌ای اتمی در سطح سلاح تبدیل می‌شود.

داده‌های هک شدۀ حکومتی: فروش داده‌های هک شدۀ حکومتی یکی از تجارت‌های بزرگ دارک ‌وب است و بسیاری از مشتریان به دنبال خرید هزاران ایمیل و شماره‌ی تأمین اجتماعی و مجموعه‌ای از داده‌های محرمانه‌ی دیگر هستند.

مدارک دانشگاهی جعلی: مدرک هر مؤسسه‌ای برای فروش در دارک ‌وب موجود است. در دارک‌ وب به‌سادگی و به‌سرعت می‌توان مدرک‌ دانشگاه‌های معتبر مثل هاروارد یا ییل یا استنفورد را خرید.

حساب‌های هک شده: در دارک ‌وب، دسترسی به حساب‌های هک ‌شده و سرقتی وب‌سایت‌های محبوب و سرویس‌هایی مانند نت‌فلیکس، اسپاتیفای، اوبر و پی‌پال بسیار ساده است. حساب‌های سرقتی نتفلیکس(تنها با پرداخت یک دلار)، حساب‌های هک شدۀ اوبر برای اهدافی مثل فرار از قانون، حساب‌های اسپاتیفای و حساب‌های پی‌پال را شامل می‌شوند.

پاسپورت‌های و اسناد جعلی: خرید و فروش پاسپورت‌های جعلییکی از مواردی است که در دنیای زیرزمینی دارک وب بسیار محبوب است. فروش اسناد جعلی و با کیفیت از تمام کشورهای جهان در این فضا امکان‌پذیر است و برای مثال، می‌توان با ۱۰۰۰ دلار پاسپورت آمریکایی دریافت کرد.

شماره کارت‌های اعتباری: فروش شماره کارت‌های اعتباری سرقتی یکی از تجارت‌های بزرگ‌ دارک ‌وب است. این شماره‌ها که معمولاً در مجموعه‌های انبوه صدتایی یا بیشتر و با قیمت اندک فروخته می‌شوند، برای فعالیت‌های قاچاق و نامشروع به‌کار می‌روند.

خطرات دارک وب

دارک وب یک شبکه گسترده زیرزمینی است که شامل انواع فعالیت‌های غیرقانونی می‌باشد. از طرفی افراد در سنین نوجوانی و کودکی به این دلیل که بسیار کنجکاو بوده و معمولاً به انجام کارهای با ریسک بالا علاقه‌مند هستند، جذب موارد این‌چنینی می‌شوند. به همین دلیل احساس می‌شود که بیشتری خطرات دارک وب متوجه کودکان و نوجوانان باشد. این در حالی است که افراد بزرگ‌سال نیز در معرض خطرات دارک وب هستند، اما نوجوانان بیشترین احتمال آسیب‌دیدگی را دارا هستند.

خطرات دارک وب برای نوجوانان به سبب اینکه درک درستی از این شبکه‌های خلافکاری و غیرقانونی عظیم ندارند، بسیار زیاد است. اصولاً اکثر هکرهای بزرگ در دارک وب به فعالیت می‌پردازند بنابراین خبر هک کاربران همیشه وجود دارد. هکرها به‌راحتی می‌توانند به‌تمامی اطلاعات شما دسترسی داشته و حتی موقعیت مکانی دقیق شما را به دست آورند. حال که آن‌ها تمام اطلاعات شما را به دست آورده‌اند، می‌توانند از طریق آن شما را تهدید نموده و اقدام به باج گیری کنند.

خطرات دارک وب در زمینه روحی نیز بسیار زیاد است. در دارک وب سایت‌هایی وجود دارد که در آن اقدام به پخش فیلم‌های غیرقانونی می‌شود. این فیلم‌ها برخی اوقات بسیار خشن بوده و به صورت زنده پخش می‌گردند. فیلم‌هایی از آزار و اذیت دیگران، آزار جنسی و تجاوز جنسی به افراد، شکنجه‌های وحشتناک، قتل افراد، نحوه استعمال مواد مخدر مختلف، ساخت ابزار غیرقانونی نظیر مواد منفجره و غیره از جمله خطرات دارک وب در زمینه روحی محسوب می‌گردد که به‌شدت در روح و روان نوجوانان و کودکانی که صرفاً از روی کنجکاوی وارد این شبکه شده‌اند، تأثیرگذار خواهد بود.

در خصوص این بخش از فضای وب فیلم مستندی به نام Deep Web ساخته شده که می‌تواند اطلاعاتی را در خصوص سایت Silk Road، بیتکوین و سیاست‌های دارک وب در اختیار شما قرار دهد.

این مقاله صرفا برای آشنایی شما با مفاهیم دیپ وب و دارک وب به نگارش درآمده است و به دلیل خطرات و محتوایی که دارد پرهیز از ورود به این بخش از دنیای وب به شما توصیه می‌شود.